SGK Kayıt Dışı Çalışana Özel Yeni Model: Prim Yok, Koruma Var Nasıl Olur?

Türkiye'de çalışma hayatının en büyük sorunlarından biri olan kayıt dışı istihdam konusunda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarihi bir adım atıyor. Prim ödeme gücü olmayan veya mevsimlik işlerde çalışan, ancak temel sosyal güvenceden mahrum kalan vatandaşları hedefleyen "Prim Yok, Koruma Var" modeli hayata geçiriliyor. Bu yeni sistem, kayıt dışılığı tamamen engellemeyi değil, bu durumda olan vatandaşlara temel sağlık hizmetlerine erişim ve iş kazası/meslek hastalığı koruması gibi hayati güvenceleri sağlamayı amaçlıyor. Bu yenilik, yüz binlerce ailenin yaşam kalitesini kesin olarak yükseltecek.

Prim Ödemeden Koruma: Yeni Modelin 4 Temel Prensibi

SGK'nın bu yeni modeli, mevcut sosyal güvenlik sistemi dışında kalan, özellikle yoksul ve düşük gelirli gruplara odaklanmaktadır. Modelin temel işleyişi, prim yükünü tamamen ortadan kaldırarak temel koruma şemsiyesi sunmaktır.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Dr. Canan Aksu'nun analizine göre, bu sistemin ana prensipleri şunlardır:

1. Gelir Testi Zorunluluğu: Bu programdan faydalanmak için hanede kişi başına düşen aylık gelirin, belirlenen sosyal yardım alt sınırının (genellikle net asgari ücretin üçte biri) altında olması kesinlikle zorunludur.

2. Devlet Tarafından Karşılama: Prim yükü, kişinin kendisi yerine Devlet bütçesinden karşılanacak ve bu sayede kayıt dışı çalışanlar prim ödemek zorunda kalmayacaktır.

3. Temel Sağlık Güvencesi: Faydalanıcılar, genel sağlık sigortası (GSS) kapsamında, hastanelerden tam teşekküllü sağlık hizmeti alma hakkına sahip olacaktır.

4. İş Kazası ve Hastalık Koruma: Sistemdeki en kritik yenilik, kayıt dışı çalışırken bile gerçekleşen iş kazaları ve meslek hastalıkları durumunda geçici iş göremezlik ödeneği hakkının tanımlanmasıdır.

Koruma Var Ama Emeklilik Yok: Neden Sadece Temel Güvence?

Yeni model, kayıt dışı çalışanlara anında rahatlama sağlasa da, tam teşekküllü bir sigortalılık (emeklilik hakkı) sunmamaktadır. Bu durum, sistemin sürdürülebilirliği ve kayıtlı ekonomiye geçişi teşvik etme hedefiyle ilgilidir.

• Emeklilik Primleri: Emeklilik için gerekli olan uzun vadeli primlerin devlet tarafından sürekli karşılanması, bütçe açısından sürdürülebilir değildir. Bu nedenle, emeklilik hakkı kazanmak isteyen vatandaşın kayıtlı ekonomiye geçişi kesinlikle teşvik edilmektedir.

• Geçici Çözüm: Bu model, kayıtlı ekonomiye geçiş yapamayan, ancak hayati risk taşıyan bireyler için geçici bir sosyal güvenlik tamponu görevi görür.

• Teşvik Edici Unsur: Sisteme dahil olan vatandaşlar, temel koruma alarak kayıtlı çalışmanın avantajlarını daha iyi kavrayacak ve kayıtlı iş arayışına yönlendirilecektir.

Yeni Sisteme Geçiş İçin 5 Kritik Başvuru Adımı

Prim ödemeden koruma sistemine geçiş, basit bir başvuru ve sosyal inceleme süreci gerektirmektedir. Başvurular Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) üzerinden yönetilecektir.

1. Başvuru Kanalı: İkamet edilen yerdeki SYDV birimlerine şahsen veya e-Devlet üzerinden kesinlikle başvuru yapılmalıdır.

2. Gelir Testi Talebi: Başvuru sırasında hanenin GSS Gelir Testi talebinde bulunulmalı ve tüm gelirler doğru beyan edilmelidir.

3. Sosyal İnceleme: SYDV uzmanları, beyan edilen gelirin doğruluğunu teyit etmek için hanede yerinde sosyal inceleme kesinlikle yapacaktır.

4. Onay ve Aktivasyon: Gelir testinden geçen ve şartları sağladığı kesinleşen vatandaşların GSS kaydı ve iş kazası koruması otomatik olarak aktif edilir.

5. Hizmet Kullanımı: Kaydın aktif edilmesinin hemen ardından, vatandaşlar SGK anlaşmalı hastanelerde temel sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.

SGK'nın bu "Prim Yok, Koruma Var" modeli, sosyal güvenlik sisteminin kapsamını genişleterek kayıt dışı kalan ve zor durumda olan vatandaşlara hayati bir nefes aldırıyor. Siz bu 4 temel şartı sağlayarak başvuru sürecinizi hemen başlattınız mı?