Panama Kanalı Krizi Küresel Navlunda Yeni Dönemi Başlatan Etki Oldu
Kanalda yaşanan kuraklık nedeniyle gemi geçişlerine uygulanan kısıtlamalar, Asya ile ABD rotası arasındaki konteyner taşımacılığı maliyetlerini rekor seviyelere çıkardı; uzmanlar küresel tedarik zincirinde büyük bir aksama yaşandığını bildirdi.
Sinan Gümüş
Bu hafta, Panama Kanalı'ndaki su seviyesinin düşüklüğü sebebiyle Kanal İdaresi tarafından kritik bir kısıtlama kararı duyuruldu. Normalde günde 36 geminin geçiş yaptığı kanalda, limit 25'e kadar düşürüldü. Uluslararası denizcilik uzmanlarının raporuna göre, bu kısıtlama hemen Asya-Amerika rotasındaki navlun fiyatlarına yansıdı ve lojistik maliyetlerini keskin bir şekilde artırdı.
Kuraklık Krizi Navlun Fiyatlarını Nasıl Etkiledi?
Panama Kanalı'nın gemi geçiş kısıtlaması, taşıma kapasitesini düşürürken, konteyner gemilerini ya uzun Ümit Burnu rotasına ya da Kanal'da uzun bekleme sürelerine yöneltti. Denizcilik Analiz Merkezi'nden (DAM) Dr. Mert Yılmaz'ın analizine göre, bu durum, kısıtlamaların hemen ardından Asya'dan ABD Doğu Kıyısı'na yapılan taşımacılıkta navlun fiyatlarını yüzde 30'un üzerinde yükseltti. Yılmaz, "Maliyet artışı, gemilerin ek yakıt harcaması ve gecikmeler nedeniyle kaçınılmaz hale geldi." tespitini yaptı.
Tedarik Zincirinde Yaşanan Beş Kritik Değişim
Kanaldaki daralma, sadece fiyatları değil, aynı zamanda küresel tedarik zincirinin çalışma biçimini de dönüştürüyor. Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi Derneği (LTZYD) tarafından yapılan bir bildirim, şirketlerin stratejik olarak acil önlemler aldığını gösteriyor.
-
Rota Değişikliği: Şirketler, Süveyş veya Ümit Burnu gibi daha uzun ve pahalı rotalara kesin olarak yöneliyor.
-
Ek Ücret Uygulaması: Nakliye firmaları, Kanal'daki gecikmeleri ve maliyetleri karşılamak için Navlun Krizi Ek Ücreti uyguluyor.
-
Konteyner Sıkışıklığı: Asya limanlarında boş konteyner birikmesi yaşanıyor.
-
Tüketiciye Yansıma: Özellikle ithal ürünlerdeki perakende fiyatları kesin olarak artış gösteriyor.
-
Demiryolu Alternatifi: ABD'de Batı Kıyısı'na gelen yüklerin demiryolu ile Doğu'ya taşınma oranı yükseliyor.
Yeni Dönemde Firmaların Stratejileri
Bu krizin kalıcı olma riski bulunuyor. Bu nedenle, büyük lojistik firmaları Kanal'a bağımlılığı azaltacak yeni stratejiler geliştiriyor. Kanal İdaresi'nin açıklamasına göre, günlük geçiş sayısının eski seviyesine dönmesi için uzun bir süre gerekiyor. Uluslararası Ticaret Uzmanı Sibel Demir, "Firmalar artık tek bir kanala güvenmiyor; risk yönetimi, rotayı çeşitlendirmeyi zorunlu kılıyor." uyarısını yaptı.
Panama Kanalı'ndaki su seviyesi kısıtlamaları, küresel navlun maliyetlerinde kalıcı bir artışa ve lojistik planlamasında mecburi bir değişime yol açtı. Şirketler bu yeni risklere karşı nasıl dayanıklılık gösterecek?
